Αφίσες και καρτ-ποστάλ από την “αθέατη Θεσσαλονίκη”
Από τότε που ολοκληρώθηκε η σειρά “αθέατη Θεσσαλονίκη”, ήθελα να διευρύνω την γκάμα εκτυπώσεων που διαθέτω, πέρα από τις εκτυπώσεις σε περιορισμένα αντίτυπα. Έτσι, με χαρά ανακοινώνω πως πλέον όλες οι φωτογραφίες της σειράς είναι διαθέσιμες σαν αφίσες, αλλά και σαν σετ καρτ-ποστάλ που περιλαμβάνει όλες τις φωτογραφίες μαζί με ένα μικρό συνοδευτικό κείμενο για την κάθε μία στο πίσω μέρος.
Οι αφίσες έχοουν μέγεθος 30×40εκ (11,8″x15,7″) και είναι εκτυπωμένες σε οπαλίνα 130gr. Δείχνουν τέλεια σε κάθε τοίχο και είναι ιδανικές για δώρο στους λάτρεις της φωτογραφίας!
αφίσες “αθέατη Θεσσαλονίκη”
αφίσες “αθέατη Θεσσαλονίκη”
Τα καρτ-ποστάλ είναι διαθέσιμα σαν σετ από εννέα κάρτες, μία για κάθε εικόνα της σειράς, με ένα σύντομο κείμενο στο πίσω μέρος τους. Έχουν μέγεθος 12×12εκ (4,7″x4,7″) και είναι εκτυπωμένες σε οπαλίνα 300gr. Κάθε λάτρης της Θεσσαλονίκης χρειάζεται αυτές τις καρτ-ποστάλ!
καρτ ποστάλ “αθέατη Θεσσαλονίκη”
καρτ ποστάλ “αθέατη Θεσσαλονίκη”
καρτ ποστάλ “αθέατη Θεσσαλονίκη” – λεπτομέρεια
Δείτε όλη τη σειρά φωτογραφιών εδώ. Για πληροφορίες στείλτε μου το μήνυμά σας. Επίσης αν ενδιαφέρεστε για αφίσα ή καρτ-ποστάλ από κάποια άλλη φωτογραφία μου, ρωτήστε με!
Όπως πάντα, οι φωτογραφίες είναι διαθέσιμες ως υπογεγραμμένα και αριθμημένα αντίτυπα περιορισμένης έκδοσης, εκτυπωμένες σε χαρτί fine art μουσειακής ποιότητας, σε τρία μεγέθη:
Έκδοση των 15, 30×30 cm
Έκδοση των 7, 50×50 cm
Έκδοση των 5, 75x75cm
https://i0.wp.com/nickiupstairs.com/wp-content/uploads/2018/12/DSC_8879-1.jpg?fit=1200%2C678&ssl=16781200Nicki Panouhttps://nickiupstairs.com/wp-content/uploads/2019/09/logo2019_main.jpgNicki Panou2018-12-15 17:57:322021-09-12 14:52:32Αφίσες και καρτ-ποστάλ από την “αθέατη Θεσσαλονίκη”
Πολλά χρόνια πριν τις βίλες της συνοικίας των εξοχών, υπήρξε μια άλλη περιοχή της Θεσσαλονίκης που φημιζόταν για τις πολυτελείς επαύλεις των εύπορων κατοίκων της, με τους πλούσιους κήπους τους. Ήταν το λεγόμενο Urendjick που στην τουρκική γλώσσα σημαίνει “μικρός παράδεισος”, το σημερινό Ρετζίκι ή Πεύκα. Εκεί βρίσκεται ό,τι απέμεινε από το φημισμένο κτήμα του Τζεκη Άμποτ, που σήμερα είναι γνωστό ως άλσος Δελασάλ.
Ήδη από τον 17ο και κυρίως κατά τον 18ο αιώνα, είχε δημιουργηθεί στο Ρετζίκι μία παροικία από Ευρωπαίους πρόξενους και εμπόρους της Θεσσαλονίκης, που είχαν εκεί τις εξοχικές τους κατοικίες. Ανάμεσά τους, η οικογένεια Abbott, που είχε αποκτήσει εκτάσεις στην περιοχή, μέχρι που αυτή ερημώθηκε την εποχή των Ναπολεόντειων πολέμων όταν οι Ευρωπαίοι άποικοί της την εγκατέλειψαν. Ο πιο γνωστός γόνος της οικογένειας ήταν ο Djeck Abbott, μία από τις συναρπαστικότερες προσωπικότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ανάμεσα στους τρεις πλουσιότερους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Το 1825 ο Τζέκη Άμποτ επέστρεψε στο Ρετζίκι, στην ιδιοκτησία του παππού του Barthelemy και μετέτρεψε και πάλι την περιοχή αυτή σε ένα μαγευτικό θέρετρο, κάνοντας εργασίες που κόστισαν 1.000.000 τούρκικες λίρες.
Στο κτήμα του Τζέκη Άμποτ υπήρχαν περίπου 300 είδη δένδρων και φυτών. Υπήρχε επίσης η οικία του Τζέκη Άμποτ για την οποία δεν υπάρχουν πληροφορίες, ενώ ακόμη και σήμερα σώζεται ένας διώροφος οχυρός πύργος, που βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση πια αφού δεν έχει γίνει καμία εργασία αποκατάστασής του. Συντονισμένες προσπάθειες το τελευταίο διάστημα έχουν ως στόχο την διάσωση αυτού του μοναδικού μνημείου και τη μετατροπή του σε λαογραφικό μουσείο.
Σε αυτό ειδυλλιακό μέρος, ο Άμποτ καλούσε κάθε Κυριακή τους Ευρωπαίους προξένους και εμπόρους με τις οικογένειές τους, για ποτά στη μικρή πλατεία κάτω από τους κέδρους και τις καστανιές, ανάμεσα σε συντριβάνια και σε μαρμάρινα αγάλματα. Μία σημαντική προσωπικότητα που επισκέφθηκε του κτήμα του Τζέκη Άμποτ ήταν ο διάσημος Αμερικάνος συγγραφέας του “Moby-Dick”, Herman Melville, ο οποίος πέρασε από την Θεσσαλονίκη το 1856.
Η πιο σημαντική όμως μέρα για τον Τζέκη Άμποτ στο Ρετζίκι ήταν η επίσκεψη του Σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ το 1858. Λέγεται ότι ο Τζέκη αγόρασε όλα τα χαλιά της Θεσσαλονίκης και κάλυψε τον δρόμο κατά μήκος της διαδρομής σε μια απόσταση 7 χιλιομέτρων. Επίσης κατασκεύασε με κόστος 25.000 φράγκα ένα λουτρό για τους υψηλούς επισκέπτες, το οποίο μετατράπηκε μετά το 1902 σε παρεκκλήσι της Αγίας Θηρεσίας και βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του άλσους Δελασάλ.
Η ιστορία λέει ότι προσκλήθηκε όλη η Θεσσαλονίκη στο Ρετζίκι. Κατά μήκος της πομπής διασκορπίστηκαν χορωδίες και ορχήστρες. «Ο Σουλτάνος έφθασε στην είσοδο (στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η είσοδος του Δημοτικού Δελασάλ). Ακούμπησε το δεξί πόδι στο σκαλοπάτι της άμαξας. Ο ουρανός όμως ήταν συννεφιασμένος. Μια εκτυφλωτική αστραπή συνοδευόμενη από φοβερή βροντή ….. (σιωπή!…). Τα φαινόμενα αυτά θεωρήθηκαν κακοί οιωνοί για τον Σουλτάνο, ο οποίος αμέσως τοποθέτησε και πάλι το δεξί του πόδι κοντά στο αριστερό και αρνήθηκε να κατέβει!!!». Ο Άμποτ παρακάλεσε τον Σουλτάνο να δεχθεί τουλάχιστον έναν καφέ κι άναψε ένα επίχρυσο μαγκάλι με χαρτονομίσματα. Ο Σουλτάνος ρώτησε «αν ο καφές είναι νοστιμότερος όταν βράζει με χαρτονομίσματα ή με κάρβουνα» και απάλλαξε τον Άμποτ από φόρους. Στη συνέχεια έφυγε, χωρίς ποτέ να πατήσει το πόδι του στο κτήμα.
Μία μεγάλη πυρκαγιά στον Φραγκομαχαλά και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το 1856 κατάστρεψε σημαντικό μέρος της περιουσίας του Άμποτ. Και αυτή η καταστροφή ήταν η αιτία να πουλήσει το κτήμα του στο Ρετζίκι. Έτσι, το κτήμα άλλαξε διάφορα χέρια μέχρι που αγοράστηκε το 1902 από τους Fréres de la Congrégation de Saint Jean-Baptiste De la Salle που ήδη είχαν εγκατασταθεί στην Θεσσαλονίκη από το 1888 και λειτουργούσαν Γαλλικό σχολείο. Αρχικά οι Fréres είχαν το κτήμα στο Ρετζίκι για καλοκαιρινή διαμονή και για να πηγαίνουν κάθε Πέμπτη απόγευμα για ξεκούραση. Επίσης έφερναν τους μαθητές από τη Θεσσαλονίκη ημερήσιες εκδρομές. Φρόντιζαν τον κήπο και τα ζωντανά.
Το 1968 το Κολλέγιο Δελασάλ μεταφέρθηκε στη νέα σχολική μονάδα στο Ρετζίκι. Από τα 56 στρέμματα που κατείχαν οι Freres, τα 30 πέρασαν, τη δεκαετία του ‘90 στην δημοτική κοινότητα Πεύκων. Σήμερα, το άλσος Δελασάλ απλώνεται, ανοικτό για τους πολίτες δίπλα στις εγκαταστάσεις του Κολεγίου. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά έργα συντήρησης και του χώρου από τη δημοτική αρχή, ωστόσο υπάρχουν ακόμη πολλές ενέργειες ανάδειξης που εκκρεμούν, ώστε να αξιοποιηθεί καταλλήλως ένας χώρος με τόση ιστορική, πολιτισμική, θρησκευτική και περιβαλλοντική αξία.
Το Ζέιτενλικ, που σημαίνει “ελαιώνας” στην τουρκική γλώσσα, βρίσκεται στην οδό Λαγκαδά περίπου ενάμιση χιλιόμετρο βόρεια της πλατείας Βαρδαρίου. Αποτελεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη της Ελλάδας από την εποχή του τέλους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εδώ έχουν ταφεί πάνω από είκοσι χιλιάδες στρατιώτες από τις συμμαχικές δυνάμεις, Γάλλοι, Άγγλοι, Σέρβοι, Ιταλοί, Ρώσοι, αλλά και κάποιοι Βούλγαροι αιχμάλωτοι πολέμου, που έχασαν τη ζωή τους στις μάχες που έγιναν στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης περίπου ανάμεσα στο 1914 και στο 1919.
Στην είσοδο των κοιμητηρίων έχει χτιστεί το σέρβικο κοινοτάφιο, όπου φυλάσσονται τα οστά περίπου 5.500 Σέρβων στρατιωτών, καθιστώντας το σημαντικό τόπο προσκυνήματος για τους Σέρβους.
Την ευθύνη για την φροντίδα της περιοχής ανέλαβαν εξαρχής οι Σύμμαχοι και είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο σε πόσο καλή κατάσταση βρίσκεται ο χώρος και πόσο σεβασμό έχουν δείξει στους νεκρούς αυτού του πολέμου. Είναι αληθινά θλιβερό να σκεφτεί κανείς τι θα συνέβαινε στο χώρο αν είχε την ευθύνη του το ελληνικό κράτος.
Η πρώτη μου επίσκεψη εκεί έγινε τυχαία πριν από λίγα χρόνια, καθώς βρισκόμουν στην περιοχή κι έτυχε να έχω ελεύθερο χρόνο. Με το που μπαίνεις μέσα στο χώρο, είναι σαν να παύει ξαφνικά κάθε ήχος, παρόλο που η πολυσύχναστη Λαγκαδά περνά ακριβώς απ’ έξω. Σε κυριεύει ένα περίεργο συναίσθημα, καθώς αναλογίζεσαι ότι όλοι αυτοί οι ατελείωτοι σταυροί αντιστοιχούν σε ανθρώπους, κατά την πλειοψηφία τους νέους, που έχασαν τη ζωή τους εδώ, μακριά από οτιδήποτε αγαπημένο. Και για ποιο λόγο;
Είναι ένας τόπος που σου θυμίζει έντονα, ότι στο θάνατο είμαστε όλοι ίσοι. Από τον απλό στρατιώτη ως τον αξιωματικό όλοι έχουν από έναν σταυρό ή μια πλάκα με το όνομά τους, την ηλικία τους και ίσως κάποια αφιέρωση από την οικογένειά τους. Ο μοναδικός τάφος που ξεχωρίζει από όλους τους υπόλοιπους βρίσκεται στον αγγλικό τομέα και δεν ανήκει σε άντρα, αλλά στη μοναδική γυναίκα που βρίσκεται θαμμένη εδώ.
Πρόκειται για την βρετανίδα Katherine Harley, η οποία ήταν νοσοκόμα του Scottish Women’s Hospitals (SWH) και είχε υπηρετήσει στη Γαλλία προτού έρθει στην Ελλάδα να παρέχει τις υπηρεσίες της στο μέτωπο της Μακεδονίας. Στα τέλη του 1915 ίδρυσε ένα νοσοκομείο σε μια παλιά καπναποθήκη στη Γευγελή και αργότερα μια μηχανοκίνητη μονάδα μεταφοράς τραυματιών από το μέτωπο στα νοσοκομεία του SWH. Στα τέλη του 1916 αναγκάστηκε να κλείσει τη μονάδα λόγω του υπερβάλλοντα ζήλου και της απερίσκεπτης συμπεριφοράς που έδειχναν κάποιοι από τους οδηγούς της. Έτσι μαζί με τις κόρες της εγκαταστάθηκε στην πόλη Monastir (σήμερα Bitola) η οποία μόλις είχε απελευθερωθεί, όπου έδρασε αυτόνομα. Εκεί ανέλαβε να βοηθήσει τους κατοίκους της πόλης που υπέφεραν από αρρώστιες, πείνα και ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση. Είχε νοικιάσει ένα σπίτι στην πόλη, ουσιαστικά ακριβώς στο μέτωπο, καθώς γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα βρίσκονταν στα γύρω βουνά από όπου συνεχώς βομβάρδιζαν την πόλη.
Στις 7 Μαρτίου του 1917, η Katherine Harley βρισκόταν με την κόρη της στο σπίτι τους όταν μια οβίδα έσκασε στο δρόμο και ένα θραύσμα τη βρήκε στο κεφάλι. Αν και τη στιγμή του θανάτου της ήταν πολίτης, η σωρός της μεταφέρθηκε στο Ζέιτενλικ με μεγάλες τιμές, παρουσία του πρίγκηπα Γεωργίου της Σερβίας και του διοικητή των βρετανικών δυνάμεων στρατηγού Milne. Στον τάφο της υπάρχει η επιγραφή «Αντί για λουλούδια η ευγνωμοσύνη των Σέρβων θα ανθίζει για να θυμίζει τις πράξεις αγάπης αυτής της γυναίκας. Το όνομά σας θα μείνει αθάνατο από γενιά σε γενιά».
Την ημέρα της φωτογράφισης φτάνοντας στο σημείο του αγγλικού τομέα, συνάντησα δύο εργάτες που φρόντιζαν το χώρο. Ο ένας από αυτούς με ρώτησε: “Serbian? English?” Ελληνίδα του λέω. Ξαφνιάστηκε. “Συνήθως μόνο Σέρβοι έρχονται εδώ.”
Η πρώτη φορά που πήγα στη λίμνη για να τη φωτογραφίσω ήταν πριν από αρκετά χρόνια. Ήξερα ότι είχε αποξηρανθεί και ήθελα να αποτυπώσω αυτήν την καταστροφή. Καθώς δεν γνώριζα τα μέρη, πήγα πρώτα στον Άγιο Βασίλειο, θεωρώντας πως από εκεί θα μπορούσα να έχω πρόσβαση στη λεκάνη της λίμνης. Δεν κατάφερα όμως να βρω αυτήν την πρόσβαση, ούτε υπήρχε και κανείς για να ρωτήσω, οπότε συνέχισα με το αυτοκίνητο να κάνω το γύρο της λίμνης. Κάποια στιγμή κι ενώ είχα φτάσει πια στην απέναντι μεριά, αποφάσισα να αφήσω το αυτοκίνητο και να προχωρήσω μέσα από τα χωράφια προς τη λίμνη. Πάλι όμως δεν κατάφερα να φτάσω κάπου. Συνάντησα μόνο κάτι κολονάκια που έγραφαν αριθμούς. Αργότερα διαπίστωσα ότι αυτά τα κολονάκια σημάδευαν κάποτε τα όρια της λίμνης, η οποία πια δε φαινόταν πουθενά. Τελικά δεν κατάφερα εκείνη τη φορά να εντοπίσω πουθενά τη λίμνη, ή μάλλον το κουφάρι της κι έτσι έφυγα άπραγη.
Τα τελευταία χρόνια η λίμνη άρχισε δειλά δειλά να γεμίζει και να επιστρέφουν και οι πρώτοι της ένοικοι, πουλιά και ψάρια. Αποφάσισα να εντάξω την Κορώνεια στη σειρά unseen Thessaloniki, λόγω της ιστορίας που κουβαλάει. Η φωτογράφιση που είχα σχεδιάσει αποδείχτηκε επεισοδιακή και χρειάστηκε τελικά να πάω τρεις φορές στη λίμνη για να την ολοκληρώσω, λες και κάποιος μου έβαζε εμπόδια. Την πρώτη φορά παρουσίασε πρόβλημα η κάρτα μνήμης και έχασα όλες τις φωτογραφίες, τη δεύτερη ήταν ακατάλληλος ο καιρός και την τρίτη ολοκλήρωσα μεν τη φωτογράφιση,αλλά περνώντας τις φωτογραφίες στον υπολογιστή διαπίστωσα ότι δεν είχα τραβήξει raw αρχεία. Ελπίζω τουλάχιστον όλα αυτά τα εμπόδια να ήταν για καλό!
Η λίμνη Κορώνεια (ή Λίμνη Λαγκαδά) βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από τη Θεσσαλονίκη και τα τελευταία χρόνια αντιμετώπισε έντονα προβλήματα αποξήρανσης. Πριν αρχίσει να έχει σοβαρές απώλειες υδάτων ήταν η 5η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας σε έκταση. Η περιοχή της Κορώνειας -όπως και της γειτονικής Βόλβης- έχει χαρακτηριστεί υγρότοπος διεθνούς σημασίας (Συνθήκη Ramsar), ζώνη ειδικής προστασίας για τη διαβίωση άγριων πουλιών, τη διατήρηση φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας, αλλά και καταφύγιο άγριας ζωής.
Πρόκειται για έναν πανέμορφο υδροβιότοπο, τον οποίο στράγγιξαν χιλιάδες παράνομες γεωτρήσεις χωρικών και μόλυναν ανεπανόρθωτα γειτονικά εργοστάσια, που μετέτρεψαν τα νερά σε τοξική λάσπη. Μετά τη δεκαετία του ΄80, η στάθμη του νερού άρχισε σταδιακά να υποχωρεί. Εκατομμύρια ευρώ ξοδεύτηκαν σε ελληνικά και κοινοτικά προγράμματα για τη διάσωση της λίμνης, τα περισσότερα ωστόσο κατέληξαν σε ένα βαρέλι δίχως πάτο.
lake Koroneia
Το καλοκαίρι του 2007, 30.000 πουλιά πέθαναν και το 2008 η λίμνη αποξηράνθηκε. Για μεγάλο χρονικό διάστημα κανένα αποδημητικό πουλί δεν ερχόταν στην λίμνη, προτιμώντας την λίμνη Βόλβη, όπου όμως τροφή δεν επαρκούσε. Το 2014 τόσο κατά την φθινοπωρινή και χειμερινή περίοδο, όσο και κατά την διάρκεια της άνοιξης, λόγω των έντονων χιονοπτώσεων και βροχοπτώσεων, η στάθμη στη λίμνη Κορώνεια έφτασε τα 2 μέτρα σε ορισμένα σημεία, ενώ νερό υπάρχει πλέον και σε σημεία που δεν υπήρχε καθόλου.Έπειτα από διάστημα περίπου 10 ετών η περιοχή της λίμνης φιλοξένησε αρκετές χιλιάδες άγριων πτηνών.
Ο πρώην Νομάρχης Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Ψωμιάδης καταδικάστηκε το 2014 σε ποινή φυλάκισης 11 μηνών, με τριετή αναστολή, αναφορικά με τον περιβαλλοντικό θάνατο της λίμνης Κορώνειας. Η υπόθεση εξετάστηκε σε δεύτερο βαθμό και αφορούσε την καθυστέρηση επιβολής προστίμων ή και τη μείωσή τους σε βάρος βιομηχανικών μονάδων περιμετρικά της λίμνης.
Τα τραίνα ασκούσαν πάντα μια ιδιαίτερη γοητεία πάνω μου και νομίζω σε πολλούς. Ίσως επειδή στα μέρη που μεγάλωσα δεν υπήρχαν τραίνα, οπότε η συνάντηση με κάποιο που θα τύχαινε να ταξιδεύει παράλληλα με μας σε κάποιο σημείο της εθνικής οδού ήταν αφορμή για θαυμασμό. Ίσως γιατί αποπνέουν ακόμη έναν ξεχασμένο ρομαντισμό. Ίσως γιατί έχουν πρωταγωνιστήσει σε αναρίθμητες ιστορίες τόσο σε βιβλία, όσο και στον κινηματογράφο. Όταν λοιπόν πήρε το αυτί μου ότι κάπου στη Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα νεκροταφείο τραίνων, όπου εκατοντάδες παλιά βαγόνια κάθονται και περιμένουν τον χρόνο να περάσει, ένα ήταν βέβαιο: έπρεπε να πάω να τα δω. Μετά από πολλή αναζήτηση στο ίντερνετ και στους χάρτες για πληροφορίες, βρέθηκα εκεί για να προσθέσω άλλη μια φωτογραφία στη σειρά unseen thessaloniki, πάνω στην οποία δουλεύω τους τελευταίους μήνες.
Το νεκροταφείο τραίνων του ΟΣΕ βρίσκεται στη Νέα Ιωνία Θεσσαλονίκης, εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια. Μέσα σε μια έκταση 1500 στρεμμάτων, στέκουν εγκαταλελειμμένα χιλιάδες βαγόνια και ντιζελάμαξες, σαν ακίνητα φαντάσματα. Από το ύψος των διυλιστηρίων έως τη γέφυρα του Γαλλικού ποταμού, πάνω σε 10 ανενεργές σιδηροδρομικές γραμμές που δίνουν την εντύπωση ότι εκτείνονται προς το άπειρο, ρημάζουν ντιζελάμαξες, μηχανές έλξης και τουλάχιστον 1.000 βαγόνια – φαντάσματα.
Θεωρείται το μεγαλύτερο νεκροταφείο τραίνων στην Ελλάδα και πιθανολογείται (καθώς δεν υπάρχει σαφή εικόνα για το τροχαίο υλικό) πως έχουν αφεθεί εκεί παροπλισμένα βαγόνια του ΟΣΕ ακόμα και από το 1960-70. Μέχρι και σήμερα εκεί κατευθύνονται για να «ταφούν» όσα οχήματα του οργανισμού ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους. Λέγεται ότι εκεί, υπάρχουν μέχρι σήμερα βαγόνια του 1895 της JSC– JonctionSalonique-Constantinople που έκανε τη γραμμή Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη, ακόμη και οχήματα – λάφυρα των Γερμανών από τα χρόνια της κατοχής. Δυστυχώς κανείς δεν έδειξε το παραμικρό ενδιαφέρον για να αναδειχθεί με κάποιο τρόπο όλος αυτός ο ιστορικός πλούτος. Αντιθέτως τα τραίνα έμειναν επί χρόνια αφύλαχτα και όσα δε σάπισαν από τα χρόνια ή δεν πνίγηκαν από τη βλάστηση, καταστράφηκαν κομμάτι-κομμάτι προκειμένου να πωληθούν παράνομα ως σκραπ. Πρόσφατα ο ΟΣΕ ανακοίνωσε πως πρόκειται να προχωρήσει σε εκποίηση όλων των παροπλισμένων συρμών, όχι μόνο αυτών που βρίσκονται εδώ αλλά σε όλη την Ελλάδα. Τα τραίνα όμως παραμένουν ακόμα εκεί που αφέθηκαν κάποτε, στο έλεος του χρόνου, της φύσης και των ανθρώπων.
Μόλις 5 λεπτά με το αυτοκίνητο από το σπίτι μου, βρίσκεται ένας από τους θησαυρούς της Θεσσαλονίκης τον οποίο λίγοι γνωρίζουν. Πρόκειται για το αρχαιολογικό πάρκο των βυζαντινών νερόμυλων στην Πολίχνη. Στο παρελθόν ο κόσμος επισκεπτόταν και έκανε εκδρομές στην περιοχή λόγω της απαράμιλλης ομορφιάς της (νερά, δέντρα, χλωρίδα και πανίδα στα καλύτερά τους). Σήμερα σώζονται πέντε νερόμυλοι και ένας ληνός (πατητήρι) και έχουν ανακηρυχθεί “μνημεία βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων”.
Οι νερόμυλοι αποτελούν μέρος ενός υδρομυλικού συστήματος δώδεκα νερόμυλων που αναπτύχθηκε στα βυζαντινά χρόνια κατά μήκος του ρέματος, το οποίο πήγαζε από το Χορτιάτη και κατέληγε στο Θερμαϊκό κόλπο. Το 1996, ο δήμος Πολίχνης άρχισε τις προσπάθειες ανάπλασης της περιοχής, που είχε επιβαρυνθεί με την πάροδο των χρόνων από μπάζα, απορρίμματα και από καταπατήσεις της δημοτικής γης, ώστε να μετατραπεί σε ένα περιαστικό πάρκο με αρχαιολογικό και πολιτιστικό χαρακτήρα, επισκέψιμο από όλους τους Θεσσαλονικείς.
Tο υδάτινο ρεύμα παρουσιάζει ροή όλο τον χρόνο, μεταβαλλόμενο ανάλογα με την εποχή και το ύψος της βροχής. H φυσική βλάστηση της περιοχής είναι ποικίλη και πλούσια. Μελέτη που ανέθεσε – χρηματοδότησε ο Δήμος και εκπόνησε το εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής και Φυτογεωγραφίας του τμ. Βιολογίας του Α.Π.Θ. εντόπισε στη ρεματιά και το μυλοτόπι βιότοπο – καταφύγιο για σπάνια είδη, με καταγεγραμμένα 194 διαφορετικά αυτοφυή φυτά.
Η σειρά “Αθέατη Θεσσαλονίκη” συνεχίζεται με μια φωτογραφία τραβηγμένη στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, ένα από το πιο αγαπημένα μου σημεία για φωτογράφιση. Είναι ένα μέρος με βαριά ιστορία, που αξίζει να διασωθεί και να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Στα τέλη του 19ου αιώνα και ενώ ακόμα η Θεσσαλονίκη τελεί υπό Οθωμανική κυριαρχία, κατασκευάζονται στην πόλη μεγάλοι στρατώνες σε ελεύθερους χώρους εκτός των τειχών. Ένας από τους στρατώνες αυτούς είναι και ο στρατώνας ιππικού στην περιοχή του Στρατοπέδου Παύλου Μελά, κατασκευασμένος μεταξύ των ετών 1890 και 1905. Τα 49 στρέμματα, μέσα στα οποία εκτείνονταν το στρατόπεδο προέκυψαν από αγορά την οποία έκανε το τουρκικό δημόσιο. Το 1912, πήρε το όνομα του μακεδονομάχου Παύλου Μελά, ενώ το 1931 ξεκίνησαν εργασίες επέκτασης για την δημιουργία πεδίου ασκήσεων του πυροβολικού.
Το παλαιότερο τμήμα του στρατοπέδου έχει κηρυχθεί το 2003 ως «ιστορικός τόπος» διότι όπως αναφέρει η απόφαση “είναι ο πυρήνας του αρχικού στρατοπέδου που χρονολογείται στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και είναι ένα από τα πρώτα δείγματα οργανωμένου στρατοπέδου σε έδαφος ελληνικό. Επίσης, αποτελεί χώρο ιστορικών γεγονότων της νεώτερης ελληνικής ιστορίας, στον οποίο περιέχονται αξιόλογα κτίρια μεταγενέστερα του 1830″.
Ένα από τα κυρίως κτίρια του στρατοπέδου το 1923
Κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής υπήρξε έδρα της γερμανικής διοίκησης και τόπος εκτελέσεων . Κάθε φορά που πραγματοποιούταν κάποια εξέγερση ή κάποιο χτύπημα από αντιστασιακές οργανώσεις, οι Γερμανοί για αντίποινα, διάλεγαν κρατούμενους μέσα από το ναζιστικό στρατόπεδο και τους εκτελούσαν στην «τούμπα», ένα φυσικό ύψωμα που υπήρχε στην απέναντι πλευρά του στρατοπέδου….
Το στρατόπεδο έπαψε να χρησιμοποιείται πριν κάποια χρόνια και έκτοτε μένει ερειπωμένο.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια τα κτίρια σώζονταν με μικρές αλλοιώσεις. Όμως σήμερα έχουν αλλοιωθεί ανεπανόρθωτα μετά από πυρκαγιά. Μόνο ένα από αυτά διατηρεί ακόμα τμήμα της αρχικής του στέγης. Τα κτίρια δεν είναι χαρακτηρισμένα διατηρητέα μνημεία, ωστόσο εντάσσονται εντός του ιστορικού τόπου. Το στρατόπεδο Παύλου Μελά αποδόθηκε μόλις πριν από λίγο καιρό στο Δήμο Παύλου Μελά και στους πολίτες του. Τα κτίρια του στρατοπέδου είναι θέμα χρόνου να βρουν νέες χρήσεις καθώς το αίτημα των πολιτών για τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου στην έκταση του στρατοπέδου είναι επιτακτικό.
Αυτή η εξαιρετικά φωτογενής προβλήτα βρίσκεται στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης, στην περιοχή της Περαίας.
lighthouse pier
Κατά την τουρκοκρατία η περιοχή αυτή ανήκε σε έναν Τούρκο μπέη. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκαν εδώ πρόσφυγες. Λόγω του ότι προέρχονταν από διαφορετικά μέρη όμως, δε συμφωνούσαν για την ονομασία της περιοχής κι έτσι μετά από κλήρωση αποφασίστηκε το όνομα “Περαία”.
Στην περιοχή δεσπόζει η μεγάλη παραλία, που στο παρελθόν αποτελούσε πόλο έλξης ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο κόσμος ερχόταν εδώ από τη Θεσσαλονίκη με καραβάκι για να κάνει το μπάνιο του στη θάλασσα. Σήμερα δεν είναι πια τόσο δημοφιλής, παραμένει όμως ένα πανέμορφο παραθαλάσσιο μέρος, που αξίζει μια επίσκεψη.
Κάποιοι λένε ότι πρόκειται για το πιο μυστηριώδες μέρος της Θεσσαλονίκης. Η μυστικιστική του αύρα αποτελεί αίνιγμα και η ομορφιά και η χάρη του είναι αδιαμφισβήτητη. Ακριβώς πίσω από το νοσοκομείο του Αγίου Δημητρίου, υπάρχει ένα καταπράσινο πάρκο, άγνωστο στους περισσότερους. Το πάρκο έχει ονομαστεί “κήποι του πασά”, πιθανώς επειδή εκεί ήταν το ησυχαστήριο του Σεϊφουλάχ πασά, αν και δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία που να υποστηρίζουν κάτι τέτοιο.
Οι κήποι χρονολογούνται από το 1904 και καλύπτουν μια έκταση 1000 τ.μ. Μέσα βρίσκονται τα απομεινάρια κάποιων κατασκευών που θεωρούνται δείγματα της λεγόμενης φανταστικής αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για το αρχιτεκτονικό στυλ που είναι γνωστό από τα έργα του Γκαουντί στη Βαρκελώνη. Αυτά που σώζονται σήμερα είναι ένα συντριβάνι με ένα τούνελ που το περιβάλλει, μια στέρνα για τη συγκέντρωση του νερού, μια χαμηλή πύλη που οδηγεί σε υπόγειο χώρο και ένα υπερυψωμένο καθιστικό. Είναι όλα μικρά σε μέγεθος, με δρομάκια και κλίμακες σε διαφορετικά επίπεδα. Η βάση τους είναι από σιδηρόβεργες που στηρίζουν τις ακατέργαστες πέτρες και τούβλα. Φαίνεται ότι το νερό έπαιζε βασικό ρόλο, άλλες φορές έπεφτε ορμητικά, έσταζε ή δημιουργούσε μικρές λιμνούλες.
pasha’s gardens: the throne
Φυσικά πολλοί μύθοι περιβάλλουν αυτό το μέρος, που αποκαλείται και “δρακόσπιτα” ή “λημέρι των δερβίσηδων”. Δεν υπάρχει καμιά καταγραφή για το ποιοι ήταν οι δημιουργοί των κτισμάτων και για ποιον ακριβώς λόγο τα δημιούργησαν. Τα μυστηριώδη σχήματα και οι παραστάσεις που υπάρχουν, το τούνελ που δεν οδηγεί πουθενά, οδήγησαν κάποιους να πιστεύουν ότι ήταν τόπος συνάντησης για τους οθωμανούς μασώνους. Άλλοι λένε ότι εδώ τελείωναν οι κατακόμβες της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με άλλο μύθο, όλες οι πέτρες που χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο των μνημείων, ήταν χτυπημένες από κεραυνό. Το γεγονός ότι οι κήποι είναι κοντά σε παλιά και νεότερα νεκροταφεία, εξηγεί πολλές από τις ιστορίες που μπορεί να ακούσει κανείς. Το μέρος θεωρείται ενεργειακό σημείο και κάποιοι πιστεύουν ότι είναι κέντρο γεωμαγνητικής ενέργειας.
Κατά τη διάρκεια του χρόνου τα μνημεία υπέστησαν πολλές ζημιές με αποτέλεσμα η αρχική τους μορφή να έχει χαθεί. Μετά το 1922, όταν πολλοί πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία εγκαταστάθηκαν εδω, πέτρες και τούβλα από τα κτίσματα πάρθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικά υλικά. Σήμερα είναι ένα πολύ όμορφο πράσινο πάρκο, τέλειο για μια ηλιόλουστη (ή, γιατί όχι, συννεφιασμένη) μέρα!
https://i0.wp.com/nickiupstairs.com/wp-content/uploads/2019/09/2.pashas-gardens-the-throne-1000.jpg?fit=1000%2C1000&ssl=110001000Nicki Panouhttps://nickiupstairs.com/wp-content/uploads/2019/09/logo2019_main.jpgNicki Panou2017-01-19 19:48:212021-09-12 14:59:39Κήποι του πασά
